پايان حكومت غزنويان بر ايران خاوري

 
13 آگوست سال 1152 ميلادي علاء الدين غور با تصرف غزنه به عمر حكومت 155 ساله غزنويان بر ايران خاوري پايان داد. حد غربي حكومت غزنويان بر ايران، ايالت ري بود.
    

سلطان محمود

اوج حكومت غزنويان در زمان سلطان محمود بود كه هندجنوب غربي را هم در چند حمله متصرف شده و تا ساحل اقيانوس هند پيش رفته و معبد مهم هندوان در شهر سومنات (ايالت گجرات) هند را ويران ساخته بود. اگر اين حملات سلطان محمود غزنوي به هند صورت نگرفته بود، امروز كشوري به نام پاكستان مركب از مسلمانان هندوستان و تنها به دليل تفاوت دين وجود نداشت. پاكستان 14 اوت 1947( درست795 سال پس افتادن غزنه به دست غوريان) به وجود آمد. سلطان محمود دليل حملات نظامي خود به هند را ترويج اسلام اعلام كرده بود، ولي بيشتر مورخان انگيزه اصلي او از اين حملات را كسب زر و عمدتا با غارت معابد هندوها نوشته اند. مهمترين كار سلطان محمود كه باعث بقاي شهرت او شده است؛ توجه به ادباء و دانشمندان بود كه با آنان جلسات ديدار منظم داشت و شعراء را تشويق و دلگرم به سرودن شعر فارسي مي كرد و ادبيات فارسي در زمان او رونق گرفت.
    فردوسي كه تنها به خاطر وطنش و عشق به ايرانيان و نه چشمداشت ديگري، شاهنامه (تاريخ منظوم ايران باستان) را سرود و در سال 1025 ميلادي فوت شد در زمان سلطان محمود مي زيست و در زادگاه خود، توس، زندگي مي كرد.
    به باور مورخان، جهاني شدن شهرت سلطان محمود و دودمان غزنوي باعث شد كه از آن پس در هر گوشه از جهان توجه پادشاهان و اميران به مولفان ؛ شاعران و هنرمندان، تنها به خاطر باقي ماندن نام خودشان از طريق كارهاي آنان افزايش يابد و از اين رهگذر ادبيات و هنر نيز رونق يافت كه در عصر حاضر از اين لحاظ، رسانه ها جاي شاعران و مولفان قديم را گرفته اند و ه باور برخي از مورخان، جهاني شدن شهرت محمود غزنوي باعث شد كه در هر گوشه از جهان توجه پادشاهان و اميران به مولفان ؛ شاعران و هنرمندان، تنها به خاطر باقي ماندن نام خودشان از طريق كارهاي آنان افزايش يابد و از اين رهگذر ادبيات و هنر نيز رونق يافت كه در عصر حاضر از اين لحاظ، رسانه ها جاي شاعران و مولفان قديم را گرفته اند و مقامهاي تراز اول هر كشور مي كوشند كه شماري هر چه بيشتر از مقاله نگاران و اصحاب قلم را در كنار خود داشته باشند و يا دست كم اسباب رنجش آنان را فراهم نكنند و ....